Door je te verplaatsen in een andere identiteit leer je meer over jezelf en leer je de ander beter te begrijpen. Met dit gegeven maakten Nick Bos en Mathieu Wijdeven van Firma Draak de voorstelling Japanse Meisjes. Een onderzoek naar een tegenovergestelde identiteit, cultuur en stereotype beelden. Met andere ogen werpen ze een blik op de Aziatische cultuur en nemen ze een totaal tegenovergestelde rol aan. Geleidelijk transformeren ze van Hollandse jongens naar Japanse meisjes en scheppen ze hierin hun eigen wereld. Hoe ze het zelf noemen: ‘een gloednieuw hedendaags intercontinentale-cultuurclash-live-Anime epos.’
Op de vloer van theater Kikker in Utrecht staan grote stukken karton. Het is het decor van de voorstelling, waarop niet veel later allerlei projecties zijn te zien. Van levensgrote origami, naar een Aziatisch straatbeeld en een Japanse tuin. Mathieu en Nick staan middenin deze door henzelf gecreëerde Aziatische wereld. Hoe kun je een totaal tegenovergestelde cultuur en identiteit aannemen? In hoeverre lukt dat en begrijp je de ander daardoor beter? Leer je hiermee meer over jezelf? Dat onderzoek komt in het theaterstuk naar voren. We komen langs stereotypering, onbegrip en transformatie.
“Voor het maken van deze voorstelling zijn we naar Japan gegaan en daar hebben we verschillende Japanse meisjes geïnterviewd”, vertelt Mathieu. “We hebben altijd gedacht dat Japanse meisjes heel vrij zijn en hadden een beeld van vrolijke anime-meisjes in ons hoofd. Dat is toch een aanname en een soort stereotypering. Je zit al snel in je eigen bubbel en om meer te leren over de ander, is het goed om daaruit te breken. Hoe ver kun je komen als je in de identiteit van de ander stapt? Het is ook een soort denkoefening. We werden voor de voorstelling geïnspireerd door de filosofie dat je de ander beter kunt begrijpen door een rollenspel uit te voeren en in de huid van de ander kruipt. Het theater is daar een goed medium voor.”
Terwijl Mathieu vooral laat zien hoe het is om een andere cultuur aan te leren, om erbij te horen en de moeite die daarbij gepaard gaat, staat Nick al snel met een Japanse clip mee te dansen en is hij in het Japans aan het Skypen. Nick: “Veel scènes in de voorstelling zijn ook echt gebeurd. In Japan zijn er veel van dit soort clips met dansende meisjes, die allemaal worden nagedaan.”
Mathieu: “Maar ook de outfits die op ons worden geprojecteerd in de voorstelling, zijn door een Japanse vrouw samengesteld. Ze zei: ‘als jullie echt getransformeerd zouden worden, dan zien jullie er zo uit.’ We kwamen op straat een groep jongeren tegen in aparte kostuums. Later hadden we met ze afgesproken en zijn we helemaal omgetoverd in Harajuku-stijl. De stijl Kawaii wordt ook heel serieus genomen in Japan. Terwijl wij denken: het ziet er schattig uit, is het daar echt betoverend.”
Maar in hoeverre kun je in een ander transformeren? Is nog steeds een vraag die in mijn hoofd spookt. In Japanse Meisjes worden geen stereotypes nagedaan, maar vooral een onderzoek laten zien naar Japanse meisjes en hoe zij leven. Je ziet de cultuurclash en een zoektocht naar een manier om elkaar te begrijpen.
Mathieu: “In Japan was het een hele procedure om meisjes te interviewen. Ze zijn daar heel beschermend, je moet eerst toestemming vragen. De taal was soms lastig, maar ze hebben daar een wit apparaatje dat gelijk vertaalt wat er gezegd wordt. Dit maakte het communiceren een stuk makkelijker.”
“Het lukt natuurlijk nooit om volledig in een ander perspectief te belanden, je blijft je eigen kader behouden”, vertelt Nick. “Maar doordat je je voor andere perspectieven openstelt, maakt het je heel bewust. Je zit vast in je eigen lichaam en gewoontes, we hebben geprobeerd uit te breken.”
Japanse meisjes combineert verschillende theaterstijlen, met het visuele decor als belangrijk element. De stijl van Firma Draak is het bouwen van een eigen decor en soundscapes. Onderzoekend, met een eigen wereld als resultaat.
Nick: “We wilden na onze vorige voorstelling weer iets heel anders doen. Toen kregen we te horen: ‘ja, jullie hebben zo lekker twee jongens-theater’. Toen dachten we: ok, dan doen we het nu helemaal anders en maken we een voorstelling over Japanse meisjes. En zo geschiedde.”
De voorstelling Japanse meisjes is nog in verschillende theaters te zien, de speellijst vind je hier.